Đây là nội dung của câu hỏi 3* (Sách giáo khoa_40): Đây là bài thơ về tình yêu hay tình quê? Vì sao bài thơ diễn tả tâm trạng riêng của nhà thơ lại tạo được sự cộng hưởng rộng rãi và lâu bền trong tâm hồn các thế hệ bạn đọc?
Với câu hỏi đầu tiên, khi được hỏi đây là bài thơ về tình yêu hay tình quê, cần chú ý đến hai nội dung chính sau đây:
Trong Đây thôn Vĩ Dạ, chúng ta không thể khẳng định chỉ có tình yêu hay tình quê mà cả hai đều hòa quyện trong cảm xúc của nhà thơ. Trước hết, đây là một bài thơ về tình yêu. Tình yêu của Hàn Mặc Tử dành cho Hoàng Thị Kim Cúc là có thật, điều đó được Nguyễn Bá Tín, em trai Hàn Mặc Tử, xác nhận rõ ràng trong cuốn Hàn Mặc Tử anh tôi. Cũng chính nhà thơ trong lúc đớn đau bệnh tật đã viết câu thơ nói lên ước mơ của mình: “Muốn ôm hồn Cúc ngủ trong sương”. Hàn Mặc Tử viết Đây thôn Vĩ Dạ để tặng Hoàng Cúc, sự vận động tâm tư của nhân vật trữ tình trong bài thơ, từ cảnh đẹp thôn Vĩ, nơi có người mà nhà thơ thương mến, vẻ thơ mộng của sông Hương, dòng sông làm tăng thêm vẻ đẹp của thôn Vĩ, đến nét huyền ảo của cô gái thôn Vĩ, người con gái áo trắng trong sương khói mộng mơ, đều hướng đến điểm hẹn với câu hỏi xao xuyến của tình yêu: “Ai biết tình ai có đậm đà?”
Xuyên qua sương khói hưu ảo của tình yêu mơ mộng là tình quê, là tình yêu thiết tha, đằm thắm với đất nước, quê hương. Dường như tất cả những gì là hồn cốt của xứ Huế mộng mơ đã được Hàn Mặc Tử khắc ghi trong vẻ đẹp của thôn Vĩ và sông Hương. Thôn Vĩ hiện lên với cây lá xanh như ngọc lấp lánh trong nắng mai; người thôn Vĩ chân tình, phúc hậu; thiên nhiên và con người hài hòa với nhau trong một vẻ đẹp kín đáo, dịu dàng. Sông Hương phô bày vẻ đẹp êm đềm, thơ mộng dưới ánh trăng vàng và con thuyền đậu trên bến sông trăng để chở trăng về một nơi nào đó trong mơ. Phải vô cùng yêu thiên nhiên và con người của quê hương mới viết được những câu thơ tuyệt đẹp và có hồn như thế.
Với ý hỏi, vì sao bài thơ diễn tả tâm trạng riêng của nhà thơ lại tạo được sự cộng hưởng rộng rãi và lâu bền trong tâm hồn các thế hệ bạn đọc, chúng ta có thể hiểu như sau: Hơn tất cả, Đây thôn Vĩ Dạ là tiếng ca dạt dào của tình yêu cuộc sống. Bức tranh tươi sáng ấy đã được viết nên trong những giờ khắc tối tăm nhất, từng phút từng giây nhà thơ phải đối mặt với cái chết, với nỗi tuyệt vọng và cô đơn. Bài thơ mang lại cho mọi người một triết lí lạc quan sâu sắc: Hãy biết yêu thương cuộc sống ngay cả trong hoàn cảnh khốn cùng nhất. Có lẽ vì thế mà bài thơ diễn tả tâm trạng riêng của nhà thơ nhưng lại tạo được sự cộng hưởng rộng rãi và lâu bền trong tâm hồn các thế hệ bạn đọc.
